İslam dininin aile kurumuna, evliliğe verdiği önem nedeniyle gerek Kur’an’da gerekse hadislerde aile ile ilgili birçok öğüt yer alır. Hem kutsal kitabımız hem de Peygamberimiz, insanlara aile hayatının mutlu ve huzurlu bir şekilde sürdürülmesine yönelik tavsiyede bulunur.
Ailenin Kurulması ve Korunması ile İlgili Öğütler
İslamiyet, toplumun temeli olan ailenin kurulmasına ve aile hayatının sağlıklı, huzurlu bir şekilde devamına önem verir. Kur’an-ı Kerim’de yer alan bir ayette, “Sizden bekâr olanları … durumu uygun olanları evlendirin. Eğer bunlar yoksul iseler Allah onları lütfuyla zenginleştirir. Allah lütfu geniş olandır, hakkıyla bilendir.”(6) buyrularak insanlar aile yuvası kurmaya yönlendirilir. Hz. Muhammed (s.a.v) de “İçinizden gücü yetenler evlensin. Zira iffeti, namusu korumanın en güzel yolu evlenmektir.”(7) buyurarak aynı konuda insanlara tavsiyede bulunur. Kur’an’da ve hadislerde ailenin yıkılmasına, zarar görmesine neden olacak kötü davranışlardan kaçınılması istenir. Örneğin bir ayette Yüce Allah, “Zinaya yaklaşmayın. Çünkü o, son derece çirkin bir iştir ve çok kötü bir yoldur.”(8) buyurur. Hz. Peygamber de bir hadisinde, “Allah katında en sevimsiz helal, boşanmadır.”(9) buyurur. Başka bir hadisinde de “Evlenin, boşanmayın.”(10) diyerek insanları aile yuvalarını yıkmamaları konusunda uyarır.
Aile İçi İletişim ile İlgili Öğütler
İslam dini ailede huzur ve mutluluğun egemen olmasını ister. Bunun için de aile bireylerinin birbiriyle iyi geçinmesini, birbirlerinin haklarına riayet etmesini emreder. Kur’an-ı Kerim’de yer alan bir ayette, “Ey iman edenler! … Onlarla (kadınlarla) iyi geçinin…”(11) buyrularak müminlere öğüt verilir. İsrâ suresinde ise anne-babayla ilişkilerde dikkat edilmesi gereken ilkelerden bazılarına şöyle dikkat çekilir: “Rabb’in sadece kendisine kulluk etmenizi, ana-babaya da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa kendilerine ‘Of!’ bile deme; onları azarlama, ikisine de güzel söz söyle. Onları esirgeyerek üzerlerine kanat ger ve ‘Rabb’im! Küçüklüğümde onlar beni nasıl yetiştirmişlerse şimdi sen de onlara (öyle) rahmet et.’ diyerek dua et.”(12)
Hz. Peygamber de aile içi ilişkilerde dikkat edilmesi gereken hususlarla ilgili öğütler vermiştir. Örneğin bir hadisinde, “Günahların en büyükleri Allah’a ortak koşmak, anne-babaya saygısızlık etmek ve yalancı şahitlik yapmaktır.”(13) buyurarak bizi uyarmıştır. Başka bir hadisinde ise “Allah’ın rızası anne-babanın rızasındadır. Allah’ın gazabı da anne-babanın gazabındadır.”(14) diyerek bize, anne-babamızın rızasını alacak davranışlarda bulunmamızı öğütlemiştir. Allah’ın Resulü, “Kimin çocuğu varsa onunla çocuklaşsın.”(15) ve “…Ailenin yanına girdiğinde selam ver ki ev halkına ve sana bereket olsun.”(16) gibi hadisleriyle de aile içi iletişim konusunda insanlara tavsiyede bulunmuştur.
Aile İçi Görev ve Sorumlulukla İlgili Öğütler
İslam dini aile bireylerinin görev ve sorumluluklarının bilincinde olmasını ve buna uygun davranmasını ister. Bireylerin görev ve sorumluluklarının bulunduğunu hatırlatarak onlara öğütler verir. Örneğin bir ayette, “…Kadınların yükümlülükleri kadar meşru hakları da vardır…”(17) ifadesi yer alır. Başka bir ayette ise “Biz insana anne-babasına iyi davranmasını tavsiye etmişizdir…”(18) buyrulur.
Hısım, Akraba ve Komşularla İlgili Öğütler
İslam dini akrabalık ilişkilerine önem verir. Bu nedenle gerek Kur’an’da gerekse hadislerde akraba ilişkilerine yönelik birçok öğüt yer alır. Örneğin Kur’an’da yer alan bir ayette, “… Allah’a karşı gelmekten ve akrabalık bağlarını koparmaktan sakının…”(19) ifadesiyle insanlar uyarılır. Başka bir ayette ise şöyle buyrulur: “Muhakkak ki Allah adaleti, iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder; çirkin işleri, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.”(20) Hz. Peygamber (s.a.v.) de bir hadisinde, “Allah’a ve ahiret gününe inanan kişi misafirine ikramda bulunsun, Allah’a ve ahiret gününe inanan kişi akrabasını görüp gözetsin…”(21) buyurarak müminlere tavsiyede bulunur. Kendisinden öğüt isteyen birisine, “Allah’a ibadet eder, ona hiçbir şeyi ortak koşmazsın. Namazı kılar, zekâtı verir, akrabayı gözetirsin.”(22) diyerek nasihatte bulunur.
Kur’an’da ve hadislerde komşuluk ilişkileriyle ilgili de birçok öğüt yer alır. Örneğin bir ayette Yüce Allah, “Allah’a ibadet edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Anne-babaya, akrabaya, yetimlere, yakın komşuya, uzak komşuya, yanınızdaki arkadaşa, yolcuya, elinizin altındakilere iyilik edin…”(23) buyurur. Hz. Peygamber de bir hadisinde, “Şerrinden komşusu emin olmayan, cennete giremez.”(24) buyurarak bizi uyarır. Başka bir hadisinde de şöyle buyurur: “Komşusu açken kendisi tok yatan bizden değildir.”(25)
Müslüman, Kur’an’ın ve Peygamberimizin öğütlerine uymalıdır. Aile bireyle ilişkilerinde, akraba ve komşuluk haklarını gözetme konusunda özenli olmalıdır. Aile bireylerine, akraba ve komşularına iyi davranmalı, onların haklarına riayet etmelidir.
(6) Nûr suresi, 32. ayet.
(7) Müslim, Nikâh, 1.
(8) İsrâ suresi, 32. ayet.
(9) Ebu Davud, Talak, 3.
(10) Acluni, Keşfü’l-Hafâ, C 1, s.161.
(11) Nisâ suresi, 19. ayet.
(12) İsrâ suresi, 23-24. ayetler.
(13) Buhârî, Edeb, 1.
(14) Tirmizi, Birr, 3.
(15) Suyuti, Camius Sağir, C 2, s. 551.
(16) Muhyiddin Nevevi, Riyâzüs Sâlihîn ve Tercümesi, C 2, s. 239.
(17) Bakara suresi, 228. ayet.
(18) Ankebût suresi, 8. ayet.
(19) Nisâ suresi, 1. ayet.
(20) Nahl suresi, 90. ayet.
(21) Buhârî, Edeb, 31.
(22) Buhârî, Edeb, 10. (23) Nisâ suresi, 36. ayet. (24) Muhyiddin Nevevi, Riyâzüs Sâlihîn ve Tercümesi, C 1, s. 341. (25) Buhârî, Edeb, 12.
İlk Yorumu Siz Yapın